คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : อะเซตาโซลาไมด์ (Acetazolamide)
- รักษาโรคต้อหินและช่วยบำบัดอาการโรคต้อหินก่อนเข้ารับการผ่าตัด
- รักษาโรคลมชัก
- รักษาภาวะหัวใจล้มเหลว
- ป้องกันอาการโรคจากขึ้นที่สูง
- ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ
- มีอาการง่วงนอน
- ความรู้สึกสัมผัสเพี้ยน
- วิงเวียน
- กระหายน้ำ
- ปวดศีรษะ
- รู้สึกสับสน
- ซึมเศร้า
- ปวดเกร็ง/ปวดบีบในทางเดินอาหาร
- ปัสสาวะบ่อย
- มีภาวะกรดยูริคในกระแสเลือดสูง
- เกิดนิ่วในไต
- อาจเกิดพิษกับไตและตับส่งผลให้ทำงานผิดปกติ
- มีบ้างที่ก่อให้เกิดผื่นคันในผู้ป่วยบางราย
ทั้งนี้ อาการของผู้ที่ได้รับยาอะเซตาโซลาไมด์เกินขนาด เช่น มีภาวะเสียสมดุลของน้ำและเกลือแร่ในเลือด และเกิดการเปลี่ยนแปลงความเป็นกรด-ด่างในเลือด
- ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้ และ แพ้ยากลุ่ม Sulphonamides
- ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่ร่างกายขาดเกลือโซเดียมและ/หรือขาดเกลือโพแทสเซียม
- ห้ามใช้ยานี้กับ ผู้ที่มีอวัยวะตับทำงานผิดปกติหรือเป็นโรคตับแข็ง, ผู้ป่วยโรคต้อหินชนิด Chronic noncongestive angle-closure glaucoma} ผู้ป่วยโรคไตระยะรุนแรง, ผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (โรคซีโอพีดี)
- ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่มีภาวะเลือดเป็นกรด (Hyperchloraemic acidosis อาการ เช่น หอบ สับสน)
- ห้ามใช้ยานี้กับ สตรีตั้งครรภ์ และ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร
- การได้รับยานี้แพทย์อาจพิจารณาให้เกลือแร่โพแทสเซียมเสริมให้กับผู้ป่วยซึ่งต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น
- ระวังการใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่มีตับและ/หรือไตทำงานผิดปกติ ผู้ป่วยโรคเบาหวาน
- ระหว่างการใช้ยานี้ผู้ป่วยจะได้รับการตรวจสมดุลของเกลือแร่ในเลือดด้วยการตรวจเลือดอย่างสม่ำเสมอ
- หากเป็นยาฉีดไม่แนะนำการฉีดยานี้เข้ากล้ามเนื้อให้ฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำ
- ระหว่างใช้ยานี้ต้องระวังการขับขี่ยวดยานพาหนะหรือการทำงานกับเครื่องจักรเพราะผลข้างเคียงของยาอาจทำให้มีอาการง่วงนอนหรือวิงเวียนศีรษะจนเป็นเหตุให้เกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
- การใช้ยาอะเซตาโซลาไมด์ ร่วมกับ ยาบางกลุ่ม เช่น Quinidine, Epridrine, Amphetamines, อาจทำให้ไตขับยาเหล่านั้นออกจากร่างกายได้น้อยลงและส่งผลเสียต่อผู้ป่วยโดยตรง
- การใช้ยาอะเซตาโซลาไมด์ ร่วมกับ ยาแก้ปวด เช่นยา Aspirin สามารถเกิดผลข้างเคียงติดตามมาดังนี้ เช่น มีเสียงกังวานในหู ปวดหัว คลื่นไส้-อาเจียน วิงเวียน สับสน มีไข้ ประสาทหลอน อาจมีอาการชัก หายใจเร็วขึ้นจนถึงขั้นโคม่า
- การใช้ยาอะเซตาโซลาไมด์ ร่วมกับ ยา Salicylate อาจก่อให้เกิดพิษจาก Salicylate เพิ่มมากยิ่งขึ้น
- การใช้ยาอะเซตาโซลาไมด์ ร่วมกับ ยา Corticosteroids และยาขับปัสสาวะประเภท Potassium - wasting diuretics อาจทำให้ร่างกายของผู้ป่วยสูญเสียเกลือโพแทสเซียมได้มากยิ่งขึ้น
- การใช้ยาอะเซตาโซลาไมด์ ร่วมกับ ยากันชักตัวอื่นๆ อาจทำให้เกิดความผิดปกติของกระดูกที่เรียกว่า โรคกระดูกน่วม-กระดูกอ่อน (Osteomalacia) การใช้ยาทั้ง 2 กลุ่มร่วมกันจะต้องอยู่ในดุลยพินิจของแพทย์เท่านั้น